Więźba dachowa - rodzaje, konstrukcja i montaż
Więźba dachowa to szkielet dachu, który odpowiada za jego stabilność i trwałość. Wybór odpowiedniego rodzaju więźby oraz jej prawidłowy montaż są kluczowe dla bezpieczeństwa i komfortu użytkowania domu. W tym artykule dowiesz się, czym jest więźba dachowa, jakie są jej rodzaje, jak wygląda jej konstrukcja i jak ją zamontować. Przygotowaliśmy również praktyczne porady dotyczące tego, na co zwrócić uwagę podczas realizacji.
Czym jest więźba dachowa?
Więźba dachowa to konstrukcja nośna dachu, która przenosi obciążenia – takie jak ciężar pokrycia dachowego, śnieg czy wiatr – na inne elementy budynku. Jest to jeden z najważniejszych elementów w budowie domu, ponieważ od jej jakości i prawidłowego wykonania zależy trwałość całej konstrukcji dachowej. W zależności od potrzeb i projektu domu, więźba może mieć różne formy i być wykonana z różnych materiałów.
Rodzaje więźby dachowej
1. Więźba dachowa krokwiowa
To najprostsza i najbardziej ekonomiczna forma więźby dachowej. Składa się z krokwi opartych na murłatach, czyli belkach przymocowanych do ścian budynku. Dla uproszczenia przyjmuje się, że maksymalny rozstaw podpór (ścian) wynosi max. 6m. Idealna dla małych budynków, np. garaży czy domków letniskowych.
2. Więźba dachowa jętkowa
W odróżnieniu do poprzedniego rodzaju dla poprawy stabilności krokwi wprowadza się poziomy element o nazwie jętka. Zalecany rozstaw podpór dla tego rodzaju więźby wynosi maksymalnie 9 metrów. Są to tzw. więźby rozporowe, czyli generujące stosunkowo duże siły poziome na murłatę a w konsekwencji na mury. Należy tutaj szczególnie zwrócić uwagę aby poprawnie zaprojektować połączenie krokwi z murłatą. Często spotykamy się tutaj z brakiem projektu połączenia, lub z tym, że projektowane połączenie jest za słabe. Dobór łącznika zależy od wartości sił działających w węźle. Dobre rozwiązania połączeń dla więźby krokwiowo-jętkowej posiada m.in. firma Simpson Strong-Tie. Główną zaletą tego układu konstrukcyjnego jest to, że nie wymaga podparcia wewnątrz budynku.
3. Więźba dachowa krokwiowo-płatwiowa
To zaawansowana konstrukcja, w której krokwie są podparte płatwiami (poziomymi belkami), a całość wzmacniają kleszcze. To układ konstrukcyjny w którym rozpiętość dachu przestaje być problemem. Często stosowany w budownictwie tradycyjnym ze względu na swoje zalety konstrukcyjne. Ma też swoje wady takie jak skomplikowany montaż i podpory (słupy) na poddaszy, które mogą utrudnić aranżacje pomieszczeń.
Montaż więźby dachowej
Montaż więźby dachowej to zadanie wymagające precyzji i odpowiedniego przygotowania. Z montażem więźby jest podobnie jak z zapinaniem koszuli, ponieważ jeżeli pierwszy guzik zapniemy źle, cała reszta będzie zamocowana nieprawidłowo. Dlatego warto tutaj uzbroić się w dokładność i konsekwencję do samego końca. Ponadto, elementy należy łączyć ze sobą w sposób przedstawiony w projekcie, gdyż to bardzo ważne dla bezpieczeństwa użytkowania konstrukcji. Oto, jak przebiega ten proces i na co zwrócić uwagę.
Etapy montażu podstawowych typów więźby dachowej
- Montaż murłat: Rozpoczynamy od określenie ich lokalizacji zgodnie z projektem. Konieczna jest tu precyzja co do 1mm. Następnie należy nawiercić otwory pod istniejące we wieńcu szpilki ( u Nas otwory pod szpilki nawierca maszyna CNC, po uprzednim pomiarze tachimetrem laserowym).
- Montaż ram płatwiowych: Płatwie muszą być zlokalizowane bardzo precyzyjne. Pomocne w montażu płatwi jest niwelator. Z uwagi na znaczne gabaryty tych elementów często pomocny okazuje się dźwig.
- Ustawienie krokwi: Mocowanie krokwi do murłat w odpowiednich odstępach, zgodnie z projektem. Pozornie prosty etap, który może przysporzyć wiele problemów.
- Dodanie kolejnych elementów nośnych: Montaż jętek, płatwi i kleszczy w zależności od rodzaju więźby.
- Zapewnienie stabilności przestrzennej: Np. poprzez montaż desek lub taśm wiatrowych.
- Kontrola: Sprawdzenie poprawności wykonania, szczególnie w miejscach połączeń, które są kluczowe dla wszystkich konstrukcji drewnianych, a niestety często traktowane po macoszemu.
Na co zwrócić uwagę
- Materiał: Nie warto oszczędzać na jakości drewna. Upewnij się, że materiał, który kupujesz, jest certyfikowany i spełnia wymagania Twojego projektu. Często konieczne jest zabezpieczenie drewna przed owadami oraz grzybami, które mogą je niszczyć. Zapytaj swojego wykonawcę, jakie metody ochrony drewna planuje zastosować. Zastanawiasz się, która impregnacja będzie najlepsza? Kliknij, aby dowiedzieć się więcej o rodzajach impregnacji i zadbać o trwałość oraz estetykę Twojego projektu.
- Wykonanie: Nie sposób nie wspomnieć o roli technologii CNC w nowoczesnym budownictwie. Oczywiście, w Polsce wciąż można znaleźć wykwalifikowanych rzemieślników, którzy potrafią ręcznie wykonać precyzyjne połączenia ciesielskie. Jednak takich specjalistów nie jest łatwo znaleźć, a ich usługi często wiążą się z wysokimi kosztami. Co zrobić, gdy projekt jest skomplikowany, bryła i obróbki wymagają niezwykłej dokładności, a w pobliżu brakuje fachowca zdolnego zrealizować więźbę dachową tradycyjnymi metodami?
Tu z pomocą przychodzą maszyny CNC. Dzięki komputerowemu sterowaniu potrafią one w krótkim czasie, przy minimalnym nakładzie pracy, wyprodukować elementy więźby dachowej z niezrównaną precyzją i powtarzalnością. To rozwiązanie pozwala zrealizować nawet najbardziej złożone konstrukcje szybko, ekonomicznie i bez utraty jakości.
- Projekt: Często otrzymujemy projekty więźby dachowej, które są niewystarczająco szczegółowe, ponieważ brakuje w nich kluczowych informacji, zwłaszcza projektu węzłów konstrukcyjnych. Na przykład, projekt może zalecać połączenia „zgodnie ze sztuką ciesielską”, a to może prowadzić do błędów w montażu, takich jak użycie nieodpowiednich łączników, co z kolei skutkuje deformacją i uszkodzeniem konstrukcji. W takiej sytuacji, skąd cieśla miał wiedzieć, jaka siła występuje w węźle? Dlatego, jeżeli macie słaby projekt, poszukajcie firmy, która poświęci swój czas na określenie sił w węzłach i zaprojektowanie odpowiednich połączeń. Takich, które nie narażą was na awarię, a jednocześnie nie będą niepotrzebnie za drogie.
- Montaż: Precyzja ma znaczenie. Może wpłynąć na nośność połączeń i geometrię konstrukcji. Warto wybrać ekipę, która ma doświadczenie i świadomość zagrożeń, jakie wynikają z dyletanckiego montażu.
